Nieuwsbrief der Lage Landen 20: Vraaggesprek

De een zal spreken en de ander zal luisteren.

Geachte lezenaar of lezenaarster,

in de afgelopen weken was er veel beroering betreffende een bepaald interview tussen een Amerikaanse verslaggever en het Russische bewindshoofd. Daar ga ik hier inhoudelijk niets over zeggen—genoeg inzichten elders beschikbaar voor belangstellenden—maar waar ik wel iets over wil zeggen is een Nederlandse wisselkeus: vraaggesprek.

Een vraaggesprek is enen geordenden vorm van onderreding waarbij een bevrager (of bevraagster) vragen stelt aan een ander (of meerdere personen), die de rol van antwoorder (of antwoordster) aanneemt. Eens vraaggespreks doel kan verschillen afhankelijk van den samenhang waarin het plaatsvindt, zoals nieuwsvoorziening, leergildig onderzoek, werving en uitkiezing, of voor andere doeleinden inlichtingen verzamelen.

Het Engelse interview vindt zijn oorsprong in het Franse entrevue ('ontmoeting', 'bijeenkomst'). Des vraaggespreks verraam is echter reeds eeuwenoud en kan tot de oude Griekse wijsgeren worden teruggevoerd; zoals Socrates, die bekend stond om zijn redeneerkunstige vraag- en antwoordwijze.

Een der belangrijkste kenmerken eens vraaggespreks is den wisselwerkenden aard ervan, waarbij de bevrager en antwoorder(s) rechtstreeks met elkaar onderreden. Dit biedt de mogelijkheid om diepgaande inlichtingen te verkrijgen, meningen te peilen en inzicht te krijgen in de gedachten en gevoelens van den antwoorder(s) over het besproken onderwerp.

Het vraaggesprekverloop omvat verschillende trappen, waaronder de voorbereiding, het vaststellen der doelstellingen, het opstellen van vragen en het ontleden der verzamelde gegevens. Het stellen van vragen en luisteren naar de antwoorden vereist een evenwicht die voor de bevrager belangrijk is, waarbij hij tegelijkertijd eerbiedig en inlevend streeft te zijn ten opzichte van den antwoorder(s).

Naast de mondelinge vorm kunnen vraaggesprekken ook schriftelijk of middels andere middelen worden afgenomen, zoals beeldbellen of vragenlijsten op het web. Deze verschillende benaderingen bieden buigzaamheid en mogelijkheden om een breder aanbod aan antwoorders te bereiken, ongeacht hun plek of lichamelijke beperkingen.

In de hedendaagse tijd hebben vaardkundige ontwikkelingen, inzonderheid het wereldweb en de maatschappelijke netwerken, het vraaggesprekverloop verder veranderd. Vraaggesprekken middels het web worden steeds gebruikelijker, waarbij gebruik van toepassingen zoals Zoom of Teams wordt gemaakt om op afstand te onderreden. Dit biedt nieuwe mogelijkheden, maar brengt ook uitdagingen met zich mee, zoals omgaan met doelmatige hinder en het behoud des gevoels der verbondenheid tussen bevragers en antwoorders.

Kortom, het vraaggesprek is ene veelzijdige en krachtige onderredingswijze die in verschillende samenhangen en vakgebieden wordt gebruikt; of het nu gaat om nieuwsgaring, het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek, het uitkiezen van werknemers of het verkrijgen van inlichtingen.

Vraaggesprek - Zaakwoordenboek der Lage Landen

Zaakwoordenboek der Lage Landen

Hoogachtend,
C. J. Righart